Vận tải đường biển là một trong những phương thức vận chuyển hàng hóa quốc tế phổ biến và quan trọng nhất hiện nay. Với khả năng chuyên chở khối lượng lớn, chi phí hợp lý và phạm vi hoạt động rộng khắp toàn cầu, vận tải đường biển đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng và thương mại quốc tế. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn vận tải đường biển là gì, các loại hàng hóa thường được vận chuyển và cách tính cước phí chi tiết.
Vận tải đường biển là gì?
Đầu tiên hãy cùng tìm hiểu xem vận tải đường biển là gì. Vận tải đường biển là hình thức vận chuyển hàng hóa bằng tàu thủy qua các tuyến đường biển quốc tế và nội địa. Phương thức này cho phép vận chuyển khối lượng lớn hàng hóa với chi phí thấp hơn so với các hình thức khác như đường hàng không hoặc đường bộ. Nhờ khả năng tiếp cận các cảng biển trên toàn thế giới, vận tải đường biển trở thành lựa chọn ưu tiên cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực thương mại quốc tế.
Quy trình vận tải đường biển
Bước 1: Thỏa thuận và ký hợp đồng
Các bên tham gia thỏa thuận các điều khoản về cước phí, thời gian giao nhận, trách nhiệm và quyền lợi liên quan đến vận tải đường biển. Hợp đồng giúp đảm bảo tính pháp lý và minh bạch trong quá trình vận chuyển.
Bước 2: Xin giấy phép xuất khẩu
Doanh nghiệp cần đảm bảo tuân thủ các quy định pháp lý trong vận tải đường biển bằng việc xin giấy phép xuất khẩu phù hợp với loại hàng hóa.
Bước 3: Đặt chỗ và nhận container rỗng
Liên hệ với hãng tàu để đặt chỗ (booking) trên tàu vận tải đường biển và nhận container rỗng để đóng hàng.
Bước 4: Chuẩn bị và kiểm tra hàng hóa
Hàng hóa cần được đóng gói theo tiêu chuẩn quốc tế để đảm bảo an toàn trong suốt quá trình vận tải đường biển. Sau khi đóng gói, kiểm tra kỹ lưỡng chất lượng và số lượng hàng hóa.
Bước 5: Mua bảo hiểm hàng hóa
Để giảm thiểu rủi ro như hư hỏng hoặc mất mát trong quá trình vận tải đường biển, doanh nghiệp nên mua bảo hiểm hàng hóa, đặc biệt với các lô hàng có giá trị cao.
Bước 6: Thực hiện thủ tục hải quan
Chuẩn bị đầy đủ chứng từ như tờ khai hải quan, hợp đồng thương mại, hóa đơn và chứng từ xuất xứ để khai báo và làm thủ tục hải quan trước khi vận tải đường biển.
Bước 7: Vận chuyển hàng đến cảng và giao cho tàu
Sau khi hoàn tất thủ tục hải quan, hàng hóa được vận chuyển đến cảng và giao cho hãng tàu vận tải đường biển. Đối với hàng FCL (Full Container Load), container được giao trực tiếp đến bãi cảng. Hàng LCL (Less than Container Load) sẽ được chuyển đến kho hàng của đơn vị vận chuyển.
Bước 8: Nhận vận đơn và thanh toán
Sau khi hàng được xếp lên tàu vận tải đường biển, hãng tàu sẽ phát hành vận đơn (Bill of Lading). Đây là chứng từ quan trọng xác nhận quyền sở hữu hàng hóa. Doanh nghiệp sau đó thanh toán cước phí và các chi phí liên quan như phí bốc dỡ và phụ phí.
Bước 9: Nhận hàng tại cảng đích
Khi hàng đến cảng đích thông qua vận tải đường biển, hãng tàu hoặc đại lý sẽ thông báo cho người nhận. Người nhận làm thủ tục thông quan và nhận hàng.
Vận tải đường biển thường được áp dụng cho những mặt hàng nào?
- Hàng container: Bao gồm hàng tiêu dùng, thiết bị điện tử, đồ gia dụng và các sản phẩm đóng gói sẵn.
- Hàng rời khô (dry bulk cargo): Than đá, quặng sắt, ngũ cốc, xi măng và các loại nguyên liệu thô khác không cần đóng container.
- Hàng rời lỏng (liquid bulk cargo): Dầu mỏ, xăng, dầu ăn, hóa chất lỏng và các sản phẩm hóa dầu.
- Hàng đông lạnh và thực phẩm tươi sống: Thủy sản, thịt, trái cây và rau củ cần bảo quản trong container lạnh (reefer).
- Hàng siêu trường, siêu trọng: Máy móc công nghiệp, thiết bị năng lượng, turbine gió và các cấu kiện lớn phục vụ xây dựng.
- Hàng nguy hiểm: Hóa chất độc hại, chất dễ cháy nổ và các vật liệu nguy hiểm cần vận chuyển theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt.
- Phương tiện giao thông: Ô tô, xe máy, tàu thuyền và các loại phương tiện khác được vận chuyển nguyên chiếc.
- Nguyên vật liệu nông nghiệp: Cà phê, hạt điều, cao su, gạo và các sản phẩm nông nghiệp thô khác.
Chứng từ cần thiết trong vận tải đường biển
Chứng từ vận tải đường biển
- Vận đơn (Bill of Lading): Đây là tài liệu quan trọng trong vận tải đường biển, xác nhận rằng hàng hóa đã được xếp lên tàu một cách an toàn và đầy đủ. Vận đơn đóng vai trò như bằng chứng pháp lý về quyền sở hữu và vận chuyển hàng hóa.
- Lệnh bốc xếp hàng hóa (Loading Order): Tài liệu dùng để điều phối việc bốc xếp hàng lên tàu, đảm bảo thực hiện đúng kế hoạch vận tải đường biển.
- Biên bản kê khai hàng hóa: Ghi rõ các thông tin chi tiết về loại hàng, quy cách, số lượng và điểm đến, nhằm đảm bảo tính minh bạch và chính xác trong quá trình vận tải đường biển.
- Biên bản xác nhận xếp hàng: Chứng nhận rằng quá trình bốc xếp đã hoàn tất, hàng hóa được đặt đúng vị trí và đảm bảo an toàn.
- Phiếu kiểm soát số lượng hàng: Tài liệu dùng để giám sát và kiểm tra số lượng hàng hóa trong suốt hành trình vận tải đường biển, giúp phát hiện sớm các sai sót hoặc thiếu hụt.
- Bản vẽ vị trí hàng hóa trên tàu: Sơ đồ thể hiện cách bố trí hàng hóa trên tàu, giúp quản lý và tránh nhầm lẫn giữa các lô hàng trong quá trình vận tải đường biển.
Chứng từ của hải quan
- Chứng nhận xuất xứ hàng hóa (Certificate of Origin): Tài liệu xác minh nguồn gốc của hàng hóa, phục vụ cho quá trình thông quan và áp dụng các ưu đãi thuế quan.
- Hợp đồng bảo hiểm hàng hóa đường biển (Marine Insurance Policy): Chứng từ xác nhận rằng hàng hóa đã được bảo hiểm, bảo vệ quyền lợi của chủ hàng trước các rủi ro trong quá trình vận tải đường biển.
- Phiếu đóng gói (Packing List): Danh sách chi tiết về cách thức đóng gói, số lượng kiện hàng và các thông tin liên quan.
Cách tính cước vận tải đường biển
Đối với hàng FCL (Full Container Load – Hàng nguyên container)
Cước phí được tính dựa trên đơn vị container hoặc theo số bill/shipment.
Cước vận chuyển = Giá cước x Số lượng container
Đối với hàng LCL (Less than Container Load – Hàng lẻ):
Cước phí được tính dựa trên trọng lượng (KGS) và thể tích (CBM) của hàng hóa.
- Thể tích (CBM) = (Dài x Rộng x Cao) x Số kiện hàng
- Quy đổi trọng lượng: 1 tấn = 1,000 KGS
Cách tính cước:
- Nếu 1 tấn < 3 CBM: Hàng nặng, tính theo KGS.
- Nếu 1 tấn ≥ 3 CBM: Hàng nhẹ, tính theo CBM.
Bài viết trên hy vọng đã cung cấp cho bạn cái nhìn rõ ràng và chi tiết về vận tải đường biển, từ quy trình thực hiện cho đến các loại hàng hóa thường xuyên được vận chuyển. Việc hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí và quản lý hoạt động xuất nhập khẩu hiệu quả hơn.
Cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc bài viết! Nếu có bất kỳ thắc mắc nào hoặc cần hỗ trợ thêm, đừng ngần ngại bình luận hoặc liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và nhập hàng Trung Quốc về Việt Nam.
